Complexiteit is niet ingewikkeld

In de complexiteit van de ecologische boerderij weet men wel om te gaan met snelle veranderingen en complexe situaties. ‘Hier, op de biologische boerderij, mag de complexiteit er zijn,’ aldus een lid van het college van bestuur van een scholengemeenschap. Ik begeleid het bestuurslid op de biologische tuinderij Amelis’Hof nabij Utrecht. ‘Hier wordt de werkelijkheid, in al zijn complexiteit, niet versimpeld. Dat maakt het voor mij ook weer mogelijk om de complexiteit van mijn werkveld volledig te zien.’

Antwoorden op complexiteit samenleving

De samenleving is steeds complexer geworden. Organisaties hebben steeds meer moeite met het vinden van de juiste antwoorden op vragen uit de samenleving.De complexiteit van het werk is fors toegenomen. Traditionele management methodes werken vaak niet meer. Die gaan vaak uit van de scheiding der dingen. De werkelijkheid en de werkprocessen worden opgeknipt met de illusie van controle en beïnvloeding.
Een biologische boerderij is bij uitstek een organisatie die om weet te gaan met de complexiteit van alledag.De buitenwereld is in deze organisaties niet buitengesloten, maar er wordt juist mee samengewerkt. Ze weten om te gaan met regen, droogte, warmte, koude, de bodemconditie, vele verschillende gewassen et cetera. Ze zijn succesvol doordat ze niet tegen de natuur in gaan, maar met de natuur meebewegen.

Omgaan met wisselende (weers) omstandigheden

We hebben dit jaar een koud voorjaar. De gewassen groeien langzaam en het valt de biologische boeren niet mee om voor voldoende groenten voor hun klanten te zorgen. Als ik aan de biologisch tuinder vraag: ‘Wat kan je hier nu aan doen? Hoe kan je zorgen dat er meer groei ontstaat?’, is zijn antwoord: ‘Niets. Oh ja, één ding: hopen op warm weer.’ Een week later is het 25 graden.

Een biologische boerderij en de manager van die organisatie, de tuinder, laten zien dat complexiteit niet ingewikkeld is, omdat ze doen met wat er is. Het wordt pas ingewikkeld als je tegen de realiteit in gaat bewegen. Het koude weer wilt gaan managen, bijvoorbeeld. Als je zeilt, kan je de windrichting niet veranderen, maar welde stand van jezeilen. Voor het aanpassen aan de omstandigheden is vakmanschap noodzakelijk. Voor een ecologisch leider gaat dit over: observeren, bereid zijn om zelf te leren, ervaring, kennis van de gehele context zoals de bodem, gewassen, omgeving, weer, zon en maan…

Deze column is gepubiceerd op de site van Nieuw Organiseren