Management en Chaos

Stel je eens voor: je komt als manager op een afdeling en je treft een enorme chaos aan. Je ontdekt geen enkele orde, je ziet geen resultaten waar je iets mee kunt en geen begin van iets nieuws. Wat doe je dan? Opgeven of aanpakken?

Het is een warme dag in mei en ik loop een dag mee op de biologische boerderij Landjuweel de Hoeven in Dalfsen. Ik loop met de tuinvrouw Christa, de manager van de tuinderij, over de tuin op zoek naar een geschikte klus voor mij. We staan stil voor een plantbed vol onkruid. ‘Ik twijfel of ik dit nog ga aanpakken,’ zegt Christa. ‘Hoezo?’, vraag ik, ‘er staat toch alleen maar onkruid?’

Als ik samen met Christa door de knieën ga ontdek ik tussen het kniehoge onkruid zowaar twee rijen hele kleine wortelplantjes én twee rijen, iets grotere, rode bietenplantjes. Tussen het ongewenste kruid, het onkruid, zijn wel degelijk de lijnen zichtbaar die ooit uitgezet waren. En het gewenste, de bieten en worteltjes, zijn ook zichtbaar. Weliswaar helemaal overwoekerd door het ongewenste, maar het begin is er. Soms moet je als manager door je knieën durven gaan. Dat gaat over aandacht geven aan het primaire proces en aan mensen. En ja, dat levert een vieze pantalon op.

Uit de ivoren toren

Om het gewenste te kunnen zien is daarnaast ook vakmanschap nodig. Samen met Christa ging ik op zoek naar de grote lijnen, het zaaien is gedaan in rijen, én op zoek naar de wortel- en bietenplantjes tussen het onkruid. Vanaf een afstand, vanaf onze ivoren management ivoren toren, was het zaaibed niet de moeite waard. Het was een en al onkruid. Door met aandacht en kennis ons midden tussen het primaire proces te begeven ontdekten we dat er wel degelijk al gewenste resultaten zichtbaar waren.

Ik kies ervoor om deze klus aan te pakken: er is voldoende potentie zichtbaar. Maar goed, hoe pak je het vervolgens aan? Hoe zorg je ervoor dat het gewenste weer ruimte krijgt om te groeien en te bloeien in je organisatie? De meest snelle – en schijnbaar – effectieve oplossing is het doorvoeren van een reorganisatie. Met deze gifspuit dood je in één keer al het onkruid. En daarmee tegelijkertijd het leven in de bodem. Met gif dood je de essentie van de ecologische boerderij: een levende bodem. Je doodt met een reorganisatie de essentie van een gezonde organisatie: een levende cultuur. Dat dus maar niet.

Door de knieën

Opnieuw moet ik door mijn knieën om zo met de hand het onkruid dat tussen de net gekiemde wortelplantjes en de al iets grotere bietenplantjes weg te halen. Op deze manier worden de grote lijnen, de rijen waarin de bieten en worteltjes gezaaid zijn, weer zichtbaar. En komt er weer licht, lucht en voeding vrij voor het gewenste gewas. Maar het is oppassen geblazen! Voor je het weet ontwortel je, met het uittrekken van het onkruid, ook de gewenste resultaten. Ik ga – als het ware – in gesprek met het ongewenste, en haal het met aandacht weg. Nu de rijen met de gewenste resultaten weer zichtbaar zijn, is het tijd voor het iets grovere werk. Met een schoffel ga ik het onkruid tussen de rijen bietjes en wortels te lijf. Je kunt je wel focussen op het weghalen van het ongewenste in de uitgezette lijnen, maar het onkruid tussen de lijnen zit het gewenste ook in de weg.

Chaos en management lessen

Na anderhalf uur stevig doorwerken kijk ik trots terug op mijn klus. Een klus die er onoverzichtelijk uit zag. Een afdeling vol chaos, geen duidelijke lijnen en weinig zicht op resultaten. Met weinig perspectief. Maar door de inzet van aandacht en vakmanschap en door me in het primaire proces te begeven, werd mij duidelijk dat er wel degelijk perspectief was voor mooie resultaten. Door vervolgens vol aandacht ‘in gesprek te gaan’ met de ongewenste elementen, en – daar waar nodig – weg te halen worden de grote lijnen weer zichtbaar en is er weer ruimte voor groei en bloei van de gewenste resultaten. Tot slot leg ik het onkruid op de composthoop: het ongewenste als basis voor nieuwe groei.

 

deze column is gepubliceerd op de site van nieuworganiseren